Żywotnik znany jest u nas przede wszystkim pod nazwą tuja. Bardzo chętnie wybieramy go na żywopłoty, ale także jako elementy rabat czy skalniaków. W naszych ogrodach pojawia się przede wszystkim żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) i to właśnie jemu przyjrzymy się bliżej. Jakie ma wymagania i jakiej pielęgnacji potrzebuje?
Charakterystyka żywotnika zachodniego
Żywotnik zachodni wywodzi się z północno-wschodniego terenu Ameryki Północnej, gdzie porasta przede wszystkim niziny o wilgotnym, a niekiedy nawet podmokłym podłożu. W Europie jego pierwsze sadzonki pojawiły się w 1536 r. Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim niedużym wymaganiom.
Tuje to zimozielone drzewa, które osiągają nawet 20 m wysokości. Ich spłaszczone gałązki gęsto pokrywają łuski, których kolor różni się w zależności od odmiany – możemy mieć do czynienia z odcieniami zieleni, ale także żółcią. Żywotnik wytwarza jajowate lub podłużne szyszki – początkowo jasnobrązowe, a dojrzałe stają się ciemnobrązowe. Standardowo ma stożkowy pokrój, ale wieki uprawy żywotników zaowocowały wieloma innymi odmianami. Możemy wybierać także spośród tuj karłowatych, kulistych czy kolumnowych.
Gleba i stanowisko dla żywotnika zachodniego
Żywotnik zachodni preferuje świeżą, przepuszczalną, ale wilgotną glebę piaszczysto-gliniastą. Tuje bardzo dobrze czują się zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i półcienistych. Jedynie odmiany o żółtych lub złocistych łuskach trzeba sadzić wyłącznie w miejscach słonecznych, ponieważ rosnąc w cieniu, nie uzyskają takiego zabarwienia.
Sadzenie żywotnika zachodniego
Żywotniki można sadzić wiosną lub jesienią, przy czym to właśnie jesień jest najkorzystniejszą porą. Sadzone wówczas rośliny zdążą się dobrze ukorzenić przed zimą. Gleba powinna być wówczas lekko wilgotna.
Dołek pod sadzonkę powinien być dwukrotnie większy od jej bryły korzeniowej. Przed umieszczeniem w nim rośliny należy zadbać, by jego dno było dobrze spulchnione. Warto także ziemię wzbogacić kompostem. Po zasadzeniu tuje należy obficie podlać.
Jeśli sadzimy żywotniki w rzędzie, między kolejnymi sadzonkami należy zachować około 50 cm odstęp.
Pielęgnacja żywotnika zachodniego
Pielęgnacja żywotnika zachodniego nie jest rozbudowana, a w wielu przypadkach wręcz symboliczna. Jej zdecydowanie najważniejszą częścią jest przycinanie pędów drzewka.
Podlewanie
Żywotniki należy podlewać przez około trzy lata od posadzenia, jeżeli nie ma wystarczających opadów. Woda nie powinna być zimna, a jej strumień kierujmy zawsze na podłoże. Podobnie jak w przypadku innych roślin tuję w upalne dni należy podlewać rano lub wieczorem.
Nawożenie
Żywotnik można wspierać od drugiego roku, ale dawki nie powinny być zbyt duże. Roślina preferuje raczej lekkie, niezbyt żyzne podłoże. Dodatkowo zbyt duża dawka nawozu może spowodować, że pędy będę rozwijać się nadmiernie w przeciwieństwie do systemu korzeniowego.
Jeśli widzimy, że nasza tuja potrzebuje wsparcia, pamiętajmy, by nawóz podawać tylko, gdy gleba jest wilgotna.
Przycinanie
Jeśli żywotnik sadzimy w roli żywopłotu, cięcie w naturalny sposób będzie koniecznością. Warto kierować się zasadą, że korzystniejsze się delikatne, ale częstsze cięcie niż silne co kilka lat. Dzięki temu nasze rośliny będą ładnie zagęszczone i rozgałęzione. W przypadku tui ciecie formujące należy wykonać 2, a nawet 3 razy w ciągu sezonu od końca marca do sierpnia. Pierwsze cięcie należy przeprowadzić wiosną – gdy nabrzmiewają młode pąki, ale właściwa wegetacja jeszcze się nie zaczęła – skracając pędy o 1/3 lub 1/2 oraz usuwając martwe gałązki. Drugie przypada na czerwiec, gdy młode przyrosty ciemnieją. Ciecie przeprowadzamy wówczas tak samo jak wiosną. Trzeci raz żywotnik można przyciąć w sierpniu, by młode gałązki zdążyły zdrewnieć przed mrozami. Ostatnie cięcie w sezonie ma raczej charakter kosmetyczny. Skracamy wówczas pędy o 1–2 cm, by lepiej się rozkrzewiały.
Żywotniki zachodnie sadzone na rabatach lub trawnikach jako solitery można przycinać nieco rzadziej. Zawsze jednak obowiązuje zasada, by pierwsze cięcie przeprowadzić dopiero w drugim roku od posadzenia, o ile roślina przekroczy 1,5 m wysokości (chyba że mamy do czynienia z odmianą karłowatą).
