18.06.2024
Brukiew w przeszłości była bardzo pospolitym warzywem. Najczęściej pojawiała się na stołach ubogich rodzin, a w czasie wojny stanowiła podstawę wyżywienia całego społeczeństwa. Prawdopodobnie dlatego, gdy nadszedł pokój popadła w niełaskę. Dziś zaczyna przeżywać swój renesans. Nadal jednak praktycznie nie można kupić jej w markecie, za to łatwo można wyhodować ją we własnym ogródku. Jak i dlaczego uprawiać brukiew?
Co to jest brukiew?
Brukiew (Brassica napus L. var. Napobrassica) należy do warzyw rzepowatych. Można także usłyszeć jej inne nazwy – karpiel czy kwaczek. Powstała ze skrzyżowania rzepy z kapustą liściastą. Tę pierwszą mocno przypomina z wyglądu, natomiast w jej smaku można wyczuć kapuściany posmak. Karpiel nie występu w naturze. W uprawie pojawia się w krajach europejskich, Kanadzie, Argentynie czy Indiach.
Brukiew jest rośliną dwuletnią, ponieważ w pierwszym roku tworzy rozetę liści oraz korzeń, a dopiero w kolejnym rozwija kwiaty. Jednak jeśli zasadzimy ją w ogródku, będziemy traktować ją jako roślinę jednoroczną, ponieważ naszym celem będzie wyhodowanie smacznego korzenia, nie zebranie nasion.
Zbiór brukwi można rozpocząć już we wrześniu. Nie warto zwlekać zbyt długo, ponieważ najsmaczniejsze są młode warzywa, a zebrane po przemrożeniu znacznie gorzej się przechowują. Najłatwiejsze do przechowywania są odmiany o żółtym kolorze miąższu. Na dobrej glebie można wyhodować egzemplarze o wadze 3–4 kg.
Odmiany brukwi
Karpiele różnią się między sobą pod względem kształtu korzenia oraz jego koloru.
- Brukiew Saba – odmiana znosząca suszę oraz niskie temperatury. Skórka korzenia ma żółty kolor, a jego miąższ jest białożółty.
- Brukiew Kaszubska – odmiana o owalnym żółtym korzeniu z kremowym miąższem.
- Brukiew Wilhemburska – najbardziej znana odmiana o kulisto-owalnym korzeniu z zieloną skórką. Miąższ jest kremowożółty.
- Brukiew American Purple Top – odmiana o kulistym lub owalnym korzeniu z żółtofioletową skórką. Miąższ ma żółty kolor i słodkawy smak.
Stanowisko i podłoże dla brukwi
Brukiew dość dobrze znosi niższe temperatury, jednak bardzo nie lubi suszy. Podłoże pod jej uprawę powinno być wilgotne, przepuszczalne i próchniczne. Najlepiej jeśli było obornikowane 2–3 lata wcześniej. Odczyn pH gleby powinien wynosić od 6,0 do 7,5. Zbyt kwaśne podłoże możne powodować wystąpienie kiły kapuścianej. Wybierając stanowisko, należy pamiętać, że nie powinny na nim wcześniej rosnąć warzywa z rodziny kapustnych.
Wysiew i sadzenie brukwi
Nasiona brukwi wysiewa się do gruntu w kwietniu lub na początku maja. Możliwe jeszcze w tym okresie spadki temperatur nie są dla nich groźne, ponieważ do wykiełkowania karpiel potrzebuje zaledwie 2–3°C. Rozsadę, gdy roślinki mają już kilka liści właściwych, wysadza się w czerwcu na stałe miejsce, zachowując między sadzonkami 20 cm odstępu w rzędzie i około 50 cm między rzędami.
Pielęgnacja brukwi
W pielęgnacji karpieli najważniejsze jest regularne podlewane, by podłoże było stale lekko wilgotne, a także spulchnianie gleby i odchwaszczanie. Warto także w razie potrzeby obsypywać ziemią odsłonięte górne fragmenty korzeni.
Dlaczego warto uprawiać karpiele?
Brukiew nie miała najlepszej opinii, tymczasem to bardzo zdrowe warzywo, po które warto sięgać. Jej korzenie są bogate w witaminę C oraz witaminy z grupy B, a także wapń, potas, żelazo, cynk, magnez i fosfor. Porcja brukwi zapewnia aż połowę dziennego zapotrzebowania na witaminę C.
Brukiew zawiera także nieocenione antyoksydanty, czyli przeciwutleniacze, które chronią przed rozwojem nowotworów oraz spowalniają procesy starzenia. Karpiele działają również moczopędnie i oczyszczająco.
Czy są przeciwwskazania do spożywania brukwi?
Substancje występujące w brukwi ograniczające przyswajanie jodu, dlatego powinny z niej zrezygnować osoby chorujące na niedoczynność tarczycy. Warzywo jest także odradzane przy zapaleniach przewodu pokarmowego.
Zastosowanie brukwi w kuchni
Korzenie brukwi mogą być wykorzystywane na wiele sposobów. Można dodawać je do sałatek lub zapiekanek. Doskonale sprawdzają się także w zupach lub jako purée, a nawet w postaci frytek.
